Przestrzeń, w której mieszkasz, działa na Twój nastrój – nawet jeśli tego nie zauważasz. Zadaj sobie pytanie: czy to miejsce Cię wspiera, czy tylko wygląda?
– Małgorzata Bielecka

Jedną z moich największych pasji – zarówno w pracy projektowej, jak i osobistym rozwoju – jest zgłębianie, w jaki sposób otoczenie wpływa na człowieka.
To zainteresowanie towarzyszy mi właściwie od zawsze.
Pierwszym tekstem, który naprawdę zapadł mi w pamięć, był esej Yi-Fu Tuana, wybitnego geografa i filozofa przestrzeni.
Jego sposób patrzenia na miejsce – jako coś więcej niż zbiór funkcji czy estetyki – otworzył mi drogę do traktowania architektury jako przedłużenia ludzkich emocji i tożsamości.

Dziś chciałabym podzielić się z Tobą dwiema książkami, które czytałam niedawno i które w bardzo różny, ale równie inspirujący sposób pokazują, jak projektować radość – i dlaczego warto to robić świadomie.
Są to:
„Joyful” autorstwa Ingrid Fetell Lee oraz
„The Happy Design Toolkit” Bena Channona.

Joyful

Ingrid Fetell Lee — projektantka i badaczka — przez lata analizowała, co sprawia, że niektóre przestrzenie wzbudzają radość, a inne – obojętność, lęk lub zmęczenie.
W efekcie powstała koncepcja dziesięciu estetyk radości, czyli zestawu wzorców wizualnych, dotykowych i przestrzennych, które budzą w nas pozytywne emocje.

10 estetyk radości wg Ingrid Fetell Lee:

1. Energy

➡ Żywe kolory, intensywne światło, mocne kontrasty.
🔸 Symbolizują: witalność, optymizm, młodość.

2. Abundance

➡ Powtarzalność, mnogość, gęstość wzoru.
🔸 Symbolizują: obfitość życia, bogactwo natury, obietnicę przyjemności.

3. Freedom

➡ Otwarte przestrzenie, światło dzienne, widoki, poczucie przepływu powietrza.
🔸 Symbolizują: swobodę, lekkość, wyzwolenie.

4. Harmony

➡ Symetria, równowaga, miękkie zestawienia kolorystyczne, spokojna kompozycja.
🔸 Symbolizują: spokój, stabilność, zgodność z samym sobą.

5. Play

➡ Okrągłe formy, miękkie linie, elementy zabawy i lekkości.
🔸 Symbolizują: dziecięcą radość, beztroskę, ruch.

6. Surprise

➡ Niespodziewane kolory, nietypowe zestawienia form, nieoczywiste szczegóły.
🔸 Symbolizują: śmiech, zaskoczenie, świeżość.

7. Transcendence

➡ Elementy wznoszenia, światło z góry, przejrzystość, złoto, niebo.
🔸 Symbolizują: duchowość, uniesienie, nadzieję.

8. Magic

➡ Ruchome światło, refleksy, iluzje optyczne, przejrzystości, światło i cień.
🔸 Symbolizują: tajemnicę, ciekawość, poczucie cudowności.

9. Celebration

➡ Konfetti, girlandy, rytm i rytuał – elementy kojarzone z zabawą i świętowaniem.
🔸 Symbolizują: wspólnotę, radość z okazji, rytm życia.

10. Renewal

➡ Motywy przyrodnicze, sezonowość, woda, roślinność, faktury naturalne.
🔸 Symbolizują: odrodzenie, świeżość, nowy początek.

💬 “The most joyful spaces are not always the most beautiful, but the most alive.”
(Najbardziej radosne przestrzenie nie zawsze są najpiękniejsze, ale najbardziej żywe)

Fetell Lee udowadnia, że radość to nie coś „prywatnego” – to coś, co można w dużej mierze wywołać poprzez konkretne decyzje projektowe.

---

The Happy Design Toolkit: Architecture for Better Mental Wellbeing

Ben Channon, architekt i specjalista w dziedzinie projektowania dobrostanu, proponuje praktyczne narzędzia do projektowania przestrzeni, które sprzyjają zdrowiu psychicznemu.
Książka jest oparta o szerokie badania psychologiczne, neuroarchitektoniczne oraz doświadczenia w projektowaniu obiektów zbiorowych – od szkół po hotele.

Kluczowe zasady z książki:

1. Komfort i kontrola
   Ludzie czują się dobrze tam, gdzie mogą decydować, zmieniać, dostosować przestrzeń do siebie.
   🔸 Praktyka: mobilne meble, opcje oświetlenia, miejsca do wyboru (otwarte/zamknięte)
2. Czytelność i porządek (Legibility)
   Jasna struktura przestrzeni zmniejsza poziom stresu i niepokoju.
   🔸 Praktyka: czytelne ciągi komunikacyjne, dobra organizacja funkcji, ukryte przechowywanie
3. Zmysły i materiały
   Wnętrza działają na nas przez dotyk, zapach, temperaturę, światło. Ich rola w dobrostanie jest ogromna.
   🔸 Praktyka: fakturowe ściany, naturalne tkaniny, zapach drewna, cisza akustyczna
4. Połączenie z naturą (Biophilic Design)
   Kontakt wzrokowy z zielenią, rytmy światła dziennego, materiały organiczne – wszystkie te elementy budują emocjonalną stabilność i poczucie zakorzenienia.
   🔸 Praktyka: rośliny w widoku, widok na niebo, struktura drewna, ściany gliniane, akustyka przypominająca naturę
5. Poczucie przynależności i wspólnoty
   Dobrze zaprojektowane przestrzenie sprzyjają relacjom – bez wymuszania kontaktu.
   🔸 Praktyka: strefy otwarte i półotwarte, stoły sprzyjające rozmowie, wnęki do kontemplacji

---

Co wynika z tych książek – i jak pracuję z tą wiedzą jako architektka?

W obydwu pozycjach nie chodzi o „modne” wnętrza.
Chodzi o coś znacznie głębszego: projektowanie przestrzeni, które realnie wpływają na emocje, nastrój i zdrowie.
Dlatego tak bardzo rezonuje to z moją pracą.

Projektując, pytam:

• Co tu ma się wydarzać? Czy to ma być miejsce ciszy, energii, intymności?
• Jakie światło będzie tu rano, a jakie wieczorem?
• Czy można się tu schować? Czy można się otworzyć?
• Co zostanie z tego wnętrza w ciele użytkownika – za tydzień, za rok?
  

Radość nie jest dodatkiem. Jest funkcją. Tak samo jak światło, wentylacja czy ergonomia.
Projektuję przestrzenie, które cieszą — bo wiem, że dobre samopoczucie zaczyna się właśnie od miejsca, w którym się budzisz.